مفاهیم بنیادین در برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی

منابع انسانی یا سرمایه‌های انسانی؟ مساله این است...

استادی می‌گفت برای معرفی پرسنل سازمان‌ها از عبارت نیروی انسانی یا منابع انسانی استفاده نکنید و به جایش بگویید سرمایه‌های انسانی؛ چون ذهن انسان اگرچه منبع اندیشه و جسم او اگرچه حاوی نیروی عمل است، اما سرشت انسان مانند سرمایه‌ای است که باید بر آن افزود. نباید انسان را منبعی مانند چاه نفت بدانیم که باید از آن برداشت کرد تا تمام شود یا مانند ماشینی که تا زمان از کارافتاده شدن، نیرو تولید می‌کند. بلکه ظرفیت عقل و روح انسان را باید مانند سپرده‌ای دید که قابل سرمایه‌گذاری بیشتر و افزون شدن است. بنابراین فردی که برای یک سازمان کار می‌کند را باید کمک کرد و ارتقا داد تا روز به روز بهتر و قوی‌تر و کامل‌تر و ارزشمندتر شود.

کتاب «مفاهیم بنیادین در برنامه‌ریزی استراتژیک منابع انسانی» نامی بزرگ و سنگین را یدک می‌کشد و این مساله بی‌دلیل نیست. در دنیای امروز که رقابت در هر عرصه‌ای، به رکن اصلی فضای کسب‌وکار تبدیل شده است، سازمان‌ها برای پیروزی در این جنگ طاقت‌فرسا و تمام‌نشدنی، به دنبال مزیت‌های رقابتی پایدار در برابر رقبای خود هستند.

تکنولوژی یک مزیت رقابتی است که به سادگی قابل خریدن است. سرمایه یک مزیت رقابتی است که به سادگی با عرضه سهام یا سرمایه‌گذاری جمعی قابل تامین شدن است. پتنت یا حق اختراع یک مزیت رقابتی است که به سادگی قابل کپی کردن است. اما در بین تمام ابزارهایی که شرکت‌ها می‌توانند به عنوان مزیت رقابتی استفاده کنند، دانش موجود در ذهن سرمایه‌های انسانی سازمان به هیچ‌وجه قابلیت خریداری شدن یا کپی شدن یا تامین شدن نیست.

به همین دلیل است که سرمایه‌های انسانی مهمترین دارایی سازمان‌ها به شمار می‌روند و رسیدگی به امور سرمایه‌های انسانی، از جذب و استخدام گرفته تا آموزش و ارتقا و مدیریت دانش، اولی‌ترین هدف سازمان‌های متعالی دنیاست.

تلفیق اندیشه مدیریت استراتژیک با مدیریت منابع انسانی، باعث می‌شود که به منابع انسانی به‌عنوان منابع استراتژیک نگریسته شود و بنابراین ضرورت دخالت دادن تصمیمات مربوط به امور انسانی در شکل‌گیری استراتژی‌های عمده سازمان را اجتناب ناپذیر می‌سازد.

کتاب «مفاهیم بنیادین در برنامه‌ریزی استراتژیک منابع انسانی» با سرفصل‌هایی همچون مدیریت دانش و تفکر استراتژیک، تفکر و مدیریت استراتژیک، روحیه رهبری و مدیریت کارکنان، خلاقیت و نوآوری،‌ قدرت ارتباطات، قدرت انعطاف‌پذیری و مدیریت تغییر، مهارتهای خود مدیریتی و بین فردی، توانایی هدف‌گذاری و آینده‌نگری، ضمن تعریف مفاهیم و مبانی تفکر استراتژیک، راهکارهای عملیاتی مدیریت سرمایه‌های انسانی را نیز مورد توجه قرار داده است و با این روش، به منبعی مناسب در حوزه مطالعات مفاهیم بنیادین در برنامه‌ریزی استراتژیک منابع انسانی تبدیل شده است.